“Op die dag, toen ik het op de radio hoorde realiseerde ik mij niet hoe afschuwelijk het was. Dat drong later tot mij door, toen ik begreep dat deze ramp verschilde van heel veel andere: het was iets wat door mensen was bedacht, van te voren beraamd. Nog een paar dagen later herinnerde ik mij de gepassioneerde moord in het oude Rome van de jonge Beatrice Cenci op haar vader, gepleegd op 11 september 1598 en de daaropvolgende veroordeling op 11 september 1599. Ik zag haar beeldschone portretje voor me waarvan men toen nog dacht dat het gemaakt was door Guido Reni. De overeenkomst van de data kwam op mij over als een absurd toeval. Mijn verhaal was toen eigenlijk al geschreven.”
Het tweede boek van Margreet Hofland, DUIZEND LEVENS, speelt in dezelfde tijd en op dezelfde plaats als HET GENIE VAN ROME.
De hoofdpersonen zijn Beatrice Cenci en kardinaal Paolo Emilio Sfondrati, allebei historische figuren. De vondst van het lichaam van de Heilige Cecilia onder zijn kerk, de Santa Cecilia in Trastevere, heeft kardinaal Sfondrati in meerdere opzichten onsterfelijk gemaakt. Twee dramatische gebeurtenissen die, naar waarheid, op 11 september 1598 en op 11 september 1599 voorvielen, brachten het meisje en de kardinaal samen. Het toeval van deze beide data en de gebeurtenissen in New York op 11 september 2001 zijn de rode draad in het verhaal.
Verantwoording
Het trieste verhaal van Beatrice Cenci is bijna volledig opgetekend in verslagen van de rechtbank uit de 16de eeuw. Rome was in die tijd behoorlijk ontdaan van het feit dat het mooie jonge meisje door de paus veroordeeld werd, terwijl zij eigenlijk het slachtoffer van haar vader was. Vrijwel alle bijfiguren worden in de verslagen genoemd en zijn in dit boek tot karakters omgevormd. Giordano Bruno heeft tegelijkertijd met Beatrice in de Tor di Nona gezeten. Zijn standbeeld staat op de Campo de’Fiori, op de plek waar hij verbrand is.
De opgraving van de heilige Cecilia, twee maanden na de onthoofding van Beatrice, liet het volk van Rome destijds geloven dat de vondst een teken van God was. De wonden in haar hals droegen daartoe bij. Het was bovendien een wonder dat de heilige zo goed geconserveerd was. De geschiedenis van de heilige Cecilia is een legende, maar zij werd inderdaad in de catacomben van Callisto begraven en later herbegraven onder haar eigen huis door paus Paschalis I. Haar lichaam is achthonderd jaar zoek geweest. De resten van haar oude woonhuis kunnen nog steeds bekeken worden door in de crypte van de Santa Cecilia in Trastevere af te dalen. Ook het oude bad is daar te zien.
Kardinaal Emilio Sfondrati was in 1599 met de restauratie van zijn kerk bezig toen hij de sarcofaag met Cecilia vond. Buiten zijn slechte politieke beleid, in de tijd dat hij zijn oom, paus Gregorio XIV hielp, en zijn liefde voor kunst, is er niet veel over zijn karakter bekend, behalve dat hij genoot van zijn kortdurende machtspositie. Zijn verhouding met Beatrice is volledig fictie.
In de kerstnacht van 1598 trad de Tiber door het slechte weer buiten haar oevers en is de Ponte Santa Maria ingestort. Sindsdien heet de brug: Ponte Rotto (kapotte brug).
De kunstacademie in Bologna is opgericht door de familie Carracci. Annibale is naar Rome vertrokken om daar voor Odoardo Farnese te werken, gevolgd door zijn broer Agostino. De leerlingen Domenichino, Guido Reni en Francesco Albani zijn later gevolgd om hem te helpen. De schildering op het plafond van de Galleria Farnese, die een omwenteling in de schilderkunst heeft veroorzaakt, is nog steeds (op afspraak) te bezichtigen in Palazzo Farnese, waar nu de Franse ambassade zetelt. Annibale is in een depressie geraakt na het voltooien van het plafond, onder andere door de geringe betaling en de afkeuring van de paus. Guido Reni werkte voor zichzelf. Als kind had hij visioenen en zag dan een licht ter grootte van een ei. Het is bekend dat hij gokverslaafd was en bang voor heksen.
Aziz Ma’ali is een niet-bestaand figuur. De figuren in het heden zijn fictie, behalve de kapers Mohammed Atta, Abdul Aziz al Omari, Waleed al Sheri, Wail al Sheri en Satam al Suqami. De omstandigheden rond het instorten van de Twin Towers zijn zo nauwkeurig mogelijk weergegeven. De data van de moord op Francesco Cenci op 11 september 1598 en van de onthoofding van Beatrice op 11 september 1599 zijn juist, hoewel sommige literatuur hier een dag vanaf wijkt. De overeenkomst van deze data met 11 september 2001 bracht mij tot dit verhaal.
Correctie: de oom van Emilio was paus Gergorio XIV. In de Verantwoording in het boek wordt hij per abuis Gregorio XIII genoemd
Recensies
Een mooie titel (Duizend levens) en een kaft, die niet alleen tot de verbeelding spreekt, maar meteen ook het onderwerp van het verhaal weergeeft. Op de voorgrond zien we de Santa Cecilia van de schilder Guido Reni uit de zeventiende eeuw. Ook het verhaal speelt hoofdzakelijk zich in dit tijdperk af. Identiteiten (zielen?) vanuit de kosmos kiezen voor een leven op onze aarde. Het jonge meisje Beatrice Cenci leeft tegelijkertijd in de hemel en de hel. Zij ervaart een hemelse identiteit in zich: die van de heilige Cecilia. Deze identiteit geeft haar veel kracht en brengt haar in contact met de kardinaal Emilio Sfondrati, wiens kerk de Santa Cecilia is. Beatrice weet dat de heilige zelf in deze kerk begraven is en dat ze een kostbaar goed bij zich heeft dat geheel onbekend is bij Emilio. De kardinaal wordt gegrepen door de engelachtige schoonheid van Beatrice. Thuis leeft Beatrice in een hel. Haar vader is de gesel van zijn gezin en offert iedereen op ten gunste van zijn aardse lusten.
Op achtergrond van de kaft staan de Twin Towers van het World Trade Center. In een van deze gebouwen heeft de architect Jake Miller zijn kantoor. Het is 11 september 2001 en hij bereidt zich voor op het bezoek van vijf oude bekenden voor een geheimzinnige vergadering. Tegelijkertijd stijgt Mohammed Atta op in Boston. Hij is verbonden met de zes in de Twin Towers, maar niet uitgenodigd. Wat de verbinding is tussen deze personen en voorvallen blijft lang ongewis. Hofland weet te boeien met dit soms dramatische verhaal dat geënt is op historische feiten. Prachtig paneeltje.
– Gerrie van Kooij in De Limburger
Wat wel een aanrader is, is ‘Duizend Levens’ van Margreet Hofland. Dit boek gaat over 11 september. Niet alleen in 2001, maar ook in 1598 en 1599. De gebeurtenissen 4 eeuwen geleden zijn een directe aanleiding voor de aanslag op de Twin Towers. Ik vond dit tijdens het lezen al een erg goed boek, maar toen later bleek dat de gebeurtenissen van toen, en de mensen in die tijd, voor het grootste gedeelte níet verzonnen zijn, vond ik dat nog een pluspunt. Het is een boek van bijna 400 pagina’s, maar als je dat niet tegenhoudt, moet je deze zeker lezen!
Suzanne
Hier aan de kust van Kenia, terwijl ik langzaam het jachtige leven in Den Haag van me af probeer te spoelen, las ik je boek ‘Duizend levens’.
Ik heb weinig gezien van strand en zee… je hebt absoluut een ‘pageturner’ geschreven, die me ruim twee dagen in een andere wereld heeft vastgehouden. Een geweldig boek! Ik zeg je dit in alle eerlijkheid. Een ‘culturele ‘thriller’, zal ik het maar noemen.
Je zei me ooit dat sommigen moeite hebben met de ‘sprongen in de tijd’. Ik moet je eerlijk zeggen dat ik het daar absoluut niet mee eens ben. In dit geval heb je er een bijzonder knappe puzzel mee gemaakt, waarvan je pas na enige tijd de structuur gaat ontdekken. Een schrijver mag toch wel énige inspanning van zijn lezer verwachten?
Ik heb grote bewondering voor de vracht aan feitenmateriaal die je je eigen hebt gemaakt. En nog meer hoe je dat tot een leesbaar verhaal hebt verwerkt. Wat zeg ik: een spannende thriller die je niet meer los laat als je er eenmaal aan begonnen bent.
Waar ik ook zeer van genoten heb is de opvoering van een aantal thema’s, die je knap met elkaar verweeft. Niet alleen de kunsthistorische wereld, machtsstrijd en geheimzinnigheid, het thema van de graal, dood en wederopstanding, maar ook het visionaire dat in de beeldende kunst zijn rol speelt heb je prachtig ingeweven. Daarmee is deze roman méér geworden dan alleen een spannend verhaal. KNAP!!
De meeste boeken die wij in Kenia lezen, laten wij achter voor onze vrienden. Jouw boek echter gaat mee terug in de koffer.
– Poen de Wijs
Ik heb in Italië je boek in één ruk uitgelezen. Je hebt een schitterende combinatie gevonden van informatief, inventief en spannend schrijven! Proficiat hoor, ik heb het al aan velen aanbevolen.
– Gerlof Janzen, Amsterdam
Van mijn moeder die bij boekhandel Houtschild werkt had ik al gehoord dat jouw nieuwe boek uit is, ik heb het vorige met veel plezier gelezen na mijn Romereis met het Haganum, de middelbare school waar ik op heb gezeten. Ben heel benieuwd naar dit boek!
– Eva Sabee
Ik wilde je even vertellen dat ik enorm heb genoten van je boek! Heel erg bedankt voor het leesgenot.
– Sofia Roffel, Den Haag
Net als je vorige boek heb ik Duizend levens in één adem uitgelezen. Hoe kan een meisje zoveel meemaken in één leven en wat ben ik blij dat ik nu leef en niet in 1599! Ook de beschrijving van de ramp van 11 september vond ik heel mooi. Alsof ik er zelf bij was. Ik hoop dat je nog lang met schrijven doorgaat.
– Ytske
Ik heb je boek met plezier en interesse gelezen. Ik vind dat je een mooie schrijfstijl hebt, goede woordkeus en het getuigt van een enorme dosis achtergrondinformatie; het komt gefundeerd over. Wat ik wel moeilijk vond, is het steeds hoppen naar andere tijden, soms iets teveel voor mij. Maar over het algemeen vind ik het een werk om trots
op te zijn!
– Marjan Krijgsman, Den Haag
September 2006
Uitgeverij: In de Knipscheer
379 pagina’s
Prijs: € 19,50
ISBN 9789062655779