Vijf jaar lang reisde Hofland met tussenpozen door Italië, de voetstappen volgend van de schilder Caravaggio. De meeste wetenswaardigheden over hem komen uit politierapporten. Caravaggio stond bekend als agressief. Maar was dat wel zo? Een duel, ook met dodelijke afloop, paste in het tijdsbeeld van het begin van de 17e eeuw.
Wie was Caravaggio? Volgens Hofland een hartstochtelijke man met een enorm talent.
“Italië boeit me al veel langer. Tijdens mijn opleiding aan de kunstacademie in Den Haag merkte ik bij me zelf de hang naar de geschiedenis van dat land. Nergens vind je zoveel prachtige schilderijen. Uiteindelijk ben ik terecht gekomen in de 17e eeuw, bij Caravaggio. Ik ben me door het onderzoek naar deze schilder veel meer gaan verdiepen in alles wat zich in die periode heeft afgespeeld. Ook mijn tweede boek speelt zich voornamelijk af op de grens van de 16e en 17e eeuw. Er zijn nog zoveel kunstschilders en geschiedkundige personen die me interesseren, dat ik vermoed dat Rome, en het oude Italië me nog lange tijd zullen bezighouden.Het liefst zou ik verhuizen naar de eeuwige stad.“
Op een januaridag in 1571 wordt de pasgetrouwde kamenierster van de marchesa di Caravaggio op weg naar Milaan tijdens een noodweer van haar eer beroofd. Negen maanden later baart ze een zoon in wiens gelaat zij de man herkent die hem verwekte: een wonderschoon gezicht met een gepassioneerde, haast duivelse blik. HET GENIE VAN ROME vertelt het levensverhaal van deze Caravaggio, die een van de beroemdste Italiaanse schilders werd en wiens werk de schilderkunst in heel Europa beïnvloed heeft. Zijn turbulente leven rond 1600 staat deels geboekt in politierapporten waarin hij als zeer agressief beschreven wordt. Margreet Hofland brengt in HET GENIE VAN ROME Caravaggio tot leven, en met hem de stad Rome, toen én nu.
Vier eeuwen later ontdekt Lucas Antheunissen dat hij als twee druppels water lijkt op Caravaggio, het genie van Rome. Maar ook Lucas levensloop vertoont overeenkomsten met die van Caravaggio en eenmaal in Italië ontdekt hij zijn eigen schilderstalent. Eline, zijn vriendin, ziet hoe Lucas steeds meer van haar en de wereld vervreemdt en vraagt zich af of Lucas’ gedachte van verwantschap een obsessie is dan wel werkelijkheid. Lucas kan niet anders dan de weg gaan die Caravaggio al eerder insloeg, een leven van groots talent, roem, manipulatie en wanhopig makende liefde. HET GENIE VAN ROME is historische, suspense- en reisroman ineen.
Verantwoording
Bijna alles wat bekend is uit het leven van Caravaggio is verwerkt in HET GENIE VAN ROME. Veel daarvan komt uit politierapporten.
De meeste personen om de schilder heen zijn naar waarheid beschreven. De band van Caravaggio met Kardinaal Del Monte en Costanza Colonna bestond. De karaktereigenschappen zijn geconstrueerd naar aanleiding van opgetekende gebeurtenissen.
De oorspronkelijke beschrijving van de ruzie met Baglione komt uit een politierapport, evenals de notities over de opsluiting van Caravaggio in de gevangenis na de aanval op Pasqualone, waarna Kardinaal Scipione Borghese bemiddeld heeft. Deze ruzie ging over een courtisane: Maddalena Antognetti. In hetzelfde rapport stond vermeld dat zij een vriendin was van Caravaggio.
Caravaggio heeft Maddalena als model gebruikt o.a. voor de Madonna van Loreto. Het kind op het schilderij zou heel goed haar kind kunnen zijn omdat zij met hetzelfde kind, in een oudere versie, op de Madonna van de Palafrenieri staat afgebeeld.
De brief in het buisje is bedacht. Ook de berichten over de zoon Scipione in het bevolkingsregister. De letters op het schilderij: H.A.O.S. bestaan. De veronderstelde betekenis komt van de kunsthistorica Mina Gregory.
Caravaggio wordt door veel kunsthistorici als homoseksueel beschreven. Bi-seksualiteit was in deze tijd vrij veel voorkomend, maar wel strafbaar. Er zijn aanwijzingen om aan te nemen dat Caravaggio bi-seksueel was. Zijn eerste schilderijen hadden een homo-erotische uitstraling, maar waren portretten in opdracht gemaakt.
De moord op Ranuccio Tomassoni is tot in de details beschreven in rapporten. De vlucht van Caravaggio naar Malta is naar waarheid verteld. De vriendschap met Alof de Wignacourt bestond, maar de invulling daarvan is niet bekend. Ook de vermeende hulp bij de ontsnapping is alleen een bekende hypothese. Wel is bekend dat Caravaggio uit een put is ontsnapt en met behulp van een touw over de muren van Fort Sant’Angelo is geklommen.
De jacht op de schilderijen na de verdwijning van Caravaggio op het strand tussen Rome en Porto Ercole heeft zich daadwerkelijk zo afgespeeld. De briefwisseling daarna is echt. De laatste schilderijen, waaronder ‘David en Goliath’ zijn bij Kardinaal Scipione Borghese terecht gekomen en hangen nu in Villa Borghese.
Lucas en Eline zijn niet bestaande figuren. Professor Misura (Maat) is een bestaande Nederlandse professor, maar zijn handelingen (behalve het college over de apen) zijn fantasie. Hij is een behulpzame raadgever geweest in mijn beschrijving van het DNA-onderzoek.
Michelangelo Merisi da Caravaggio.
De schilder van het clair-obscur gebruikte de tegenstelling van licht en donker voordat Rembrandt er ooit van had gehoord. Hij haalde zijn modellen van de straat en liet een hoer van het Piazza Navona poseren voor een schilderij van Maria. Hij schilderde zo naturalistisch dat je de vuile nagels van de modellen kon zien. Zíjn Jezus liep op vuile blote voeten en was geen heilige in mooie kleren.
Caravaggio leefde in een wereld van hypocriete kardinalen en decadente pausen. Hij was een eenling. Niemand kon zijn talent evenaren. Er was jaloezie. Caravaggio sliep met zijn kleren aan en zijn zwaard naast zich. Soms moest hij van zich af slaan, soms verwondde hij iemand. Alles werd hem vergeven omdat niemand zijn schilderijen wilde missen. Totdat hij iemand dodelijke trof…
Recensies
Schrijvers debuteren over het algemeen voorzichtig. Met een bundel korte verhalen bijvoorbeeld, of met een novelle. Bij uitgeverij In de Knipscheer gaat het anders. HET GENIE VAN ROME is een 550 pagina’s tellende roman van Margreet Hofland waarin het levensverhaal van de meesterschilder Caravaggio wordt vervlochten met dat van een aantal personen in onze tijd. Zo krijgt Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610) een 20ste-eeuwse tegenhanger in de persoon van Lucas Antheunissen, een verzonnen verre nazaat van de meester van het clair-obscur. De schrijfster schildert een even kleurig als genuanceerd portret van de jong gestorven meester en zijn omgeving. Caravaggio komt in dit boek zo goed uit de verf dat je je afvraagt of Hofland niet beter een gewone historische roman over hem had kunnen schrijven. Hofland is er in geslaagd er een meeslepend verhaal van te maken.
– Haagsche Courant
Deze originele debuutroman speelt afwisselend in de 20ste eeuw (1951-1985) en de 16de eeuwse wereld van Caravaggio. Het levendige verhaal zal vooral liefhebbers van Italiaanse renaissanceschilderkunst boeien. Een kleurrijk debuut.
– BIBLION
Een baksteen van formaat, zeker naar inhoud toe. Het is een boek waarin de verhalen door mekaar vloeien, en waarbij verleden en heden op een sublieme manier worden gebracht, om één geheel te vormen, en er een aangename lectuur van te maken.
Deze roman vertelt het levensverhaal van Caravaggio, die een van de beroemdste Italiaanse schilders werd en wiens werk de schilderkunst in heel Europa heeft beïnvloed. Het brengt het leven van Rome rond het einde van de 16de eeuw en het begin van de 17de eeuw. Het brengt het leven van de bekende Caravaggio, zijn turbulente leven dat deels geboekt staat in politierapporten waarin hij als zeer agressief beschreven wordt.
De auteur brengt in dit boek Caravaggio tot leven, en met hem de stad Rome, toen én nu, want we volgen in dit verhaal ook het leven van een man die 4 eeuwen later leeft, en die ontdekt dat hij als twee druppels water lijkt op de vroegere meester, en tevens dezelfde kenmerken vertoont in zijn eigen kunsten en belevenissen. Een samenloop van omstandigheden die een eigenaardige wending kent wanneer deze man meer en meer verdiept raakt in de wereld van zijn (mogelijke) voorvader, en hierdoor meer en meer eigenaardig gaat reageren tegenover zijn omgeving. Een vervreemding van zijn eigen wereld om meer en meer in de voetsporen van de grote Caravaggio te lopen.
Een historische, suspense- en reisroman ineen. Een leuk leesbare biografie onder de vorm van een intrigerende roman. Plezant.
– Patrick Vandendaele
Het boek is zeer goed. Leest makkelijk weg. Ik hoop nog veel van deze nieuwe schrijfster te lezen.
– Voorburg
mei 2003
Uitgeverij: In de Knipscheer
554 pagina’s
Prijs: € 22,50
ISBN 9789062655465
Belangrijkste personen uit Het Genie van Rome
20e eeuw
Alex
Jeugdvriendje van Lucas
Anna
Moeder van Lucas
Christofano Spiteri
Conservator van Villa Borghese
Eline
Vriendin van Lucas. Docente kunstgeschiedenis
Freek
Jeugdvriendje van Lucas
Giorgio Misura
Patholoog – anatoom uit Rome, die onderzoek doet naar DNA op botten van begraafplaatsen.
John Cutajar
Conservator van museum op Malta
Lucas Antheunissen
Theater-recensent die ontdekt dat er vreemde overeenkomsten bestaan tussen zijn leven en dat van de schilder Caravaggio
Micheal
Zoon van Lucas en Eline
Victor
Vader van Lucas
Piero
Kamerverhuurder van Lucas
16e & 17e eeuw
Alof de Wignacourt
Grootmeester van de Malteser ridders. Vaderfiguur en vriend van Caravaggio
Beatrice Cenci
Jong meisje dat haar vader vermoordt en veroordeeld wordt tot de doodstraf
Caravaggio
Italiaanse schilder uit eind 16e – begin 17e eeuw. Controversieel figuur.
Cecco
Leerjongen en model van Caravaggio.
Costanza Colonna
Marchesa van Caravaggio (het plaatsje). Beschermvrouwe en vertrouwelinge van Caravaggio.
Fabrizio Colonna
Zoon van Costanza Colonna en vriend van Caravaggio
Fillide
Courtisane en model van Caravaggio
Gaspare Albertini
Rijke minnaar van Lena. Advocaat
Giovanni Baglione
Concurrent van Caravaggio. Is ook bekend geworden door zijn boek over het leven van zijn tijdgenoten (kunstenaars).
Giuseppe Cesari (Cavaliere d’Arpino)
Leermeester van Caravaggio in Rome. In zijn tijd zeer beroemd. Later een grote concurrent.
Kardinaal Asconio Colonna
Broer van Costanza Colonna
Kardinaal Del Monte
Mecenas van Caravaggio. De schilder woont korte tijd bij hem in.
Kardinaal Scipione Borghese
Neef van paus Clemens VIII. Kunstverzamelaar
Lena (Maddalena)
Courtisane, model en geliefde van Caravaggio
Luca
Barbier en chirurgijn
Mao
Vriend van Baglione
Marcantonio Colonna
Vader van Costanza Colonna
Mario Minniti
Vriend van Caravaggio met wie hij samen bij kardinaal Del Monte woont
Nicholas deParis Boissy
Page van Alof de Wignacourt
Onorio Longhi
Vriend van Caravaggio, architect
Orazio Gentilleschi
Vriend van Caravaggio, schilder. Groot bewonderaar en navolger
Prospero
Vriend en bewonderaar van Caravaggio Ook een leerling van Giuseppe Cesari
Ranuccio Tomassoni
Vijand van Caravaggio, tegenstander op de pallacorda baan. Minnaar van Fillide
Scipione
Zoon van Caravaggio
Vincenzo Guistiniani
Bankier en kunstverzamelaar